KİŞİLİK BOZUKLUKLUĞU
DR. Burak Toprak
KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR ?
İnsanlarla ilişkilerimizde sorunlar yaşamamıza neden olan ve toplumsal işlevselliğimizi bozan bir grup bozukluk olarak tanımlanabilir. Genellikle ergenlik döneminde başlangıç gösterir. Paranoid, şizoid, şizotipal, borderline, antisosyal, narsistik, histriyonik, çekingen, bağımlı, obsesif kompulsif kişilik bozukluğu olarak sınıflandırılır.
PARANOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Bu kişilerin yaşamında sürekli bir güvensizlik ve şüphecilik hali mevcuttur. Ara ara şüpheleri aşırı artar ve kişinin yaşama olan uyumunu bozar. Kişilerle olan ilişkileri sırasında aşağılanmış, göz dağı verilmiş, küçük düşürülmüş gibi anlamlar çıkarır.
ŞİZOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Bu kişilerin yaşamında sürekli bir güvensizlik ve şüphecilik hali mevcuttur. Ara ara şüpheleri aşırı artar ve kişinin yaşama olan uyumunu bozar. Kişilerle olan ilişkileri sırasında aşağılanmış, göz dağı verilmiş, küçük düşürülmüş gibi anlamlar çıkarır.
ŞİZOTİPAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Kişiler genellikle gerçeklikten uzaktırlar, dikkat çekici ilginç bir tarzları vardır. Sihir, 6. His, telepati gibi konularla aşırı ilgilenirler, imkansız düşler kurarak bunlar üzerinde gün boyu düşünürler.
ANTİSOSYAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Başka insanların haklarını önemsemeyen, suç işlemeye yatkın, öfke kontrol sorunları yaşayan, zevk için toplum kurallarını bozan, sık sık yalan söyleyen bir yapıları vardır.
BORDERLINE KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Sık sık duygusal dalgalanmalar yaşayan, belik algısında tutarsızlıklar yaşarlar. Çevresindeki kişiler hakkında bazen aşırı yüceltme bazende yeri dibine sokma şeklinde düşünce ve duyguları vardır.
NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Kişi kendisini diğer insanlarda üstün görür sanki diğer insanları beğenmez de devamlı kendi doğruları dışındaki düşünceleri eleştirirler. Kendi çıkarları için etrafındaki insanları kullanırlar.
HİSTRİONİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Gösteriş ve beğenilme duygusu ön plandadır. Baştan çıkarıcı giyim ve tavırlar sergileme, insanların ilgi odağında olmaya çalışırlar, kolayca duygusal etkilenmeler yaşarlar.
BAĞIMLI KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Yakın çevresinden öğüt ve destek alma ihtiyacı, sorumluluk alamama, muhalefet edememe, inisiyatif kullanamama gibi özellikleri tipiktir.
ÇEKİNGEN KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Beceriksiz ve değersiz olarak görüldüğünü düşünme, insanlarda uzak kalmaya çalışma.
OBSESİF KOMPULSİF KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Asıl amacı unutturacak şekilde ayrıntılar, kurallar, listeler, sıralama, organize etme ya da program yapma ile uğraşıp durur. İşin bitmesini zorlaştıran mükemmelliyetçi bir yapıları vardır.
TEDAVİ
Kişiye özgü tedavi yöntemleri seçilmeli, bazı dönemlerde ilaç tedavisi kullanılsada psikoterapi ile kişinin yaşamış olduğu sorunların farkına varması ve düzeltmesi sağlanmalıdır.
Kişilik Bozukluğunda uygulanan terapi yöntemleri:
Bilişsel Davranışçı Terapi
Kabul ve Kararlılık Terapisi
Şema Terapi
Psikodinamik Terapi
Emdr Terapisi
Bütüncül Psikoterapi yöntemleri uygulanabilmektedir.