Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocuklarda ve gençlerde davranışsal ve
ruhsal hastalıklar sınıfına girer. Dikkat eksikliği; dürtüsel davranışlar, otokontrol bozuklukları
ve ek olarak hiperaktivite ile kendini gösterir. Dikkat eksikliğine sahip birçok birey, hastalığın
farkına varmadan hayatını sürdürür. Mental bozuklukların tanısal ve istatistiksel el kitabı
olarak tanımlanan DSM-5’e göre sendromun adı, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite
Bozukluğudur. Dikkat eksikliği bozukluğu, bu sendromdan farklı bir bozukluk değil, aynı
sendromun hiperaktivitenin olmadığı bir alt tipi olarak tanımlanır. Dikkat eksikliği bozukluğu
(DEB) uzun yıllar boyunca bir hastalık olarak kabul edilmemiştir. Fakat günümüzde
DEHB’nin genetik geçişli, biyolojik bir hastalık olduğu kabullenilmiştir. Geçmişte tek başına
dikkat eksikliği bozukluğu, hastalık olarak tanımlanmadığı için bu bozukluğa sahip birçok
kişi hayatı boyunca başarısız olarak damgalanmış, akademik başarıları düşük, antisosyal
kişilikler olarak görülmüş ve toplumdan dışlanmıştır. Günümüzde DSM-5’e göre kriterler
belirlenmiş, DEB de DEHB’nin bir alt tipi olarak tanımlanmıştır.
Dikkat Eksikliği Belirtileri
Günlük yaşamınızda aşağıdaki sorunları yaşıyorsanız nedeni dikkat eksikliği olabilir. Dikkat
eksikliğiniz olduğunu düşünmeden önce aşağıdaki belirtileri kontrol edebilirsiniz:
Dikkati dağınık olan kişiler iş görüşmesine, davetlere ya da eğlenceye bile hep geç
kalırlar. Saat ve bir yerlere yetişmek konusunda güvenilir olmazlar.
Her günün sonunda, o gün yapılması gereken birçok şeyi yapamamış olurlar, kafaları
hep dağınıktır.
Ağır dikkat ve konsantrasyon gerektiren işlerden genelde kaçınırlar. Durağan
olmayan, enerjik ve hareket gerektiren işleri tercih ederler. Masa başı işleri hiç onlara
göre değildir.
Uzun vadeli planları çoğu zaman olmaz. Alternatif planlarının çocuğunu da
gerçekleştiremezler.
Dağınık oldukları için çoğu zaman unuturlar. Söz verirler unuturlar, plan yaparlar
unuturlar, toplantıları, onlar için bile önemli olan işleri unuturlar.
Çabuk sinirlenir ama sonunda pişman olurlar. En son söylenecek lafı en önce
söylerler. Öfkelerine yenik düşebilirler.
Sık hata yaparlar, insanları incitebilirler, plansız programsız ve dağınıktırlar. Bu
konuda hep şikayet aldığı için de çoğu zaman depresif tavırlar sergilerler.
Dağınık ve unutkan oldukları için plansız hareket ederler. İş yaşamında da güvenilmez
olarak damgalanabilir ve kendisine verilen işleri eksik ya da yarım bırakırlar.
Dolayısıyla takım çalışmasına da ayak uyduramazlar. İyi işler çıkarmak için çok fazla
uğraşsa da genellikle sonuca ulaşamadıkları için iş yaşamları hep başarısızlıkla
sonuçlanır.
Alkol, sigara ve diğer maddelere olan bağımlılığa daha yatkın olurlar. Sakinleşmek
için kullandıkları alkole bağımlılık geliştirebilirler.
Dikkat Eksikliği Tedavisi
Dikkat eksikliği, ilaç tedavisi ve terapilerle tedavi edilir. Tedavi ile oldukça iyi sonuçlar alınır.
Dikkat ve konsantrasyonu ve süresini artıran ilaçlar önemlidir. Tedaviye başlayan ve takip
edilen kişilerin hem akademik hem de sosyal ve özel hayatlarında çok olumlu değişiklikler
meydana gelir. Kişiliğin parçası haline gelen dağınıklık, unutkanlık ve karışıklığın yerini daha
planlı, düzenli ve net bir hale gelmektedir.
Psikiyatrist Dr Burak Toprak
