Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) diğer birçok terapi türünden farklıdır. Birincil amacı semptomları azaltmak değildir. Bunun yerine, ACT terapistleri, insanların semptomlarını ve acı verici duygularını kabul etmelerine yardımcı olmayı ve bunlara rağmen tatmin edici bir yaşam yaratmayı amaçlar.
ACT, semptomları azaltmaya doğrudan odaklanmasa da , araştırmalar dolaylı olarak ACT’nin genellikle bunu başarmada oldukça etkili olduğunu doğrulamaktadır.
ACT Nasıl Çalışır?
ACT, neden böyle hissettiğimizi anlamamıza yardımcı olarak çalışır.
İşin çoğu dile odaklanıyor – kendimizle ve başkalarıyla durumumuzu çevreleyen olaylar veya aklımızdaki ‘hikayeler’ hakkında nasıl konuştuğumuz. Bunu yıkmak, herhangi bir düşünce modelini tanımamıza ve sorunlarımıza ve bunların bizi nasıl etkilediğine dair bir farkındalık geliştirmemize yardımcı olur.
ACT, farkındalık ve kabul oluşturmanın yanı sıra, sorunlarımız üzerinde çalışmak için yapıcı yollar bulmamıza yardımcı olur. Soruyu cevaplamamıza yardımcı olur:
Durumumuza rağmen en iyi hayatı nasıl yaşayabiliriz?
Bu genellikle neyi değiştirebileceğimizi ve neyi değiştiremeyeceğimizi analiz etmek için geri adım atmayı içerir.
Davranış değişikliğinin mümkün olduğu durumlarda, terapist, değerlerimiz doğrultusunda ve bizim için en önemli olan şey doğrultusunda bizi en iyi benliğimize “doğru” hareket ettirebilecek değişiklikleri belirlemeye yardımcı olur. Değişimin mümkün olmadığı durumlarda, terapist, kabullenme ve “bilişsel bozulma” üzerinde çalışmanıza yardımcı olacaktır. Basitçe ifade etmek gerekirse bu, duygu ve düşüncelerimize nasıl tepki verdiğimizi değiştirmek anlamına gelir – bunlara odaklanma eğilimimizi azaltır. Terapist, şu anda daha fazla odaklanabilmemiz için yardımcı olmayan endişeleri veya olumsuz düşünceleri ve duyguları bırakmanın pratik yollarını öğretir.
Terapinin “bağlılık” yönü burada devreye girer. Hislerinize ve duygularınıza karşı savaşmayı bırakmayı taahhüt edersiniz – bunun yerine kendi değerleriniz ve hedeflerinizle uyumlu uygulamalara odaklanmayı seçersiniz.
ACT Neye Yardımcı Olabilir?
Çalışmalar, ACT’nin çeşitli psikolojik durumlara yardımcı olduğunu bulmuştur. En yaygın uygulamalardan bazıları aşağıda vurgulanmıştır:
Kaygı
ACT, anksiyete için iyi çalışma eğilimindedir. Eğer daha önce anksiyete yaşadıysanız, onunla birlikte gelen sürekli duygusal mücadeleyi anlayacaksınız.
Bir terapist, bunların hepsini kabul etmenize yardımcı olacaktır – kaygının kendisi ve bununla başa çıkmada yukarıda bahsedilen duygusal mücadele. Karşıt-sezgisel görünebilir, ancak işe yarıyor. Araştırmalar, ACT’nin anksiyete bozuklukları için CBT’nin yanı sıra işe yaradığını ve hatta kendi kendine yardım bağlamında çalışabileceğini gösteriyor .
Depresyon
Araştırmalar ayrıca ACT’nin depresyon için diğer tedavi yöntemlerinden daha etkili – daha etkili değilse de – olduğunu buldu.
Geleneksel depresyon terapileri, olumsuz, çarpıtılmış düşüncelere meydan okuma eğilimindedir. Bu kolay değildir ve bazen depresyonlu kişilerin yaşadığı acılara katkıda bulunabilir.
ACT bunu değiştirerek acı veren düşünceleri deneyiminizin geçerli bir parçası olarak kabul etmenize yardımcı olur. Bu, onları gerçekler değil düşünceler olarak tanımanıza yardımcı olur. Daha sonra, bu düşüncelere rağmen, kendiniz için istediğiniz yaşam tarzı için harekete geçebilirsiniz.
Bağımlılık
ACT ayrıca çeşitli bağımlılıklar için bir tedavi olarak umut vadediyor.
Bağımlılığı olan insanlar, yüzeyin altında işlevsiz – genellikle acı verici – düşünceler ve duygulara sahip olma eğilimindedir. ACT, kişinin bu duyguları anlamasına yardımcı olur ve onları açığa çıkarır.
Bu kolay bir süreç değil ama önemli. Bağımlılıklar genellikle insanların acılarından saklanmalarına veya bağlantılarını kesmelerine yardımcı olmanın bir yolu olarak hizmet eder. Acımızı yüzeye çıkardığımızda ve onu varoluşumuzun bir parçası olarak kabul ettiğimizde, daha sonra üzerimizdeki kontrolünü kaybetmeye başlar.
Psikozu tedavi etmek için ACT kullanmak, terapinin en ilginç uygulamalarından biridir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk
ACT, OKB tedavisinde giderek daha popüler hale gelen bir tür davranışçı terapi ve bunun için iyi bir neden var. Sonsuz takıntılara ve zorlamalara kapılmak ve sizin için gerçekten önemli olan şeyleri gözden kaçırmak çok kolaydır. ACT ile, OKB’niz iyileşene kadar yaşamak istediğiniz hayatı yaşamayı ertelemek zorunda değilsiniz. ACT, hemen olmak istediğiniz kişi olma yolunda adımlar atmanıza izin veren pusulayı sağlar..
Hayat kolay değil. Duygusal ve fiziksel acı, hayal kırıklıkları, reddetmeler, başarısızlıklar ve kayıplarla doludur. Ve sanki bu acı verici deneyimler yeterli değilmiş gibi, zihnimiz sürekli olarak geçmiş hakkında düşünmeye, gelecek için endişelenmeye, hatalarımız için bizi dövmeye, bizi her türlü gerçek ve hayali tehlikeye karşı uyarmaya ve bizi sağlıklı riskler almaktan caydırmaya meyillidir. .
Zihnimiz bize her türlü istenmeyen, müdahaleci düşünceyi fırlatır ve bazen bu düşünceler çok yapışkan hale gelir. Bizi şimdiki andan alıp kafamıza çekiyorlar.
ACT’ye göre, zor düşüncelerimiz ve duygularımız doğası gereği sorunlu değildir. Ancak zihnimizin sürekli uyarılarının ve öğütlerinin bizi kandırmasına izin verdiğimizde, genellikle önemli olanı yapmayı ihmal ederiz ve bunun yerine, rahatsızlık ve acıdan kurtulmak için hızlı düzeltmeler yapmaya gideriz. Bu kısa vadede yardımcı olabilir, ancak uzun vadede bizim için gerçekten önemli olan şeylerden uzaklaşmamıza yol açar.
Zihnimizin bize söylediklerini fazla ciddiye aldığımızda, aşağıdaki yıkıcı yaklaşımlardan birini alma eğilimindeyiz:
1. Düşüncelerimiz veya duygularımız tarafından tüketiliriz ve onlarla derin düşünerek, tartışarak veya bu düşünceleri veya hisleri neden yaşadığımızı ve bunların ne anlama geldiğini anlamaya çalışarak zaman harcayarak onlarla etkileşim kurarız.
2. Her türlü düşünmeyi durdurma tekniklerini uygulayarak, zihin uyuşturan maddeler veya yiyecekler kullanarak, kendimizi rahatsız ederek veya tetikleyici durumlardan veya insanlardan kaçınarak düşüncelerimizden veya duygularımızdan kurtulmaya çalışırız.
Yukarıdaki stratejiler, zor düşüncelere tepki vermenin ana yollarımızsa, hayatımızın çoğunu otopilot ve kaçınma modları arasında kararsız yaşarız ve en önemli olanı, şu anı kaçırırız.
Ne yazık ki, tüm bu başarılar, bu düşüncelerin ve duyguların “önemli” ve “anlamlı” olduğunu ve zihinlerimizin “yardımcı” bir şekilde bunlardan daha fazlasını ürettiğinin sinyalini veriyor.
OKB’niz varsa bu özellikle doğrudur. İstenmeyen içsel deneyimlerden (düşünceler, imgeler, duygular, fiziksel duyumlar, dürtüler veya anılar) ne kadar çok kurtulmaya çalışırsanız, o kadar ısrarcı olurlar. Daha sonra istenmeyen düşünceleri ve duyguları kontrol etme çabalarınızı arttırırsınız. Ama kontrol problemdir, çözüm değil ve mücadeleye ne kadar çok girerseniz, iç deneyimlerinizin bataklıklarına o kadar çekilirsiniz.
ACT, bu bitmeyen mücadeleden kurtulmanıza yardımcı olmak için , temel süreçleri şu şekilde özetlenebilen psikolojik esnekliğin geliştirilmesini teşvik eder :
1. Anın içinde olmak.
2. Hangi düşünce ve duygularla karşılaşırsa onlarla savaşmaya çalışmadan ona açılmak.
3. Sizin için önemli olanı yapmak ve olmak istediğiniz kişi olma yolunda adımlar atmak.
ACT’nin Faydaları Nelerdir?
ACT, çok çeşitli koşulları tedavi etmekteki başarısının yanı sıra aşağıdaki faydaları da beraberinde getirir:
Semptomlardan Bağımsız Olarak Insanların Yaşamlarını Zenginleştirmeye Odaklanır
Belirtilerle sürekli mücadele etmek yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir. ACT bunu kabul eder ve semptomlar azalsa da azalmasa da yaşam kalitesini iyileştirmeye çalışır.
Gerçek şu ki, hayatımızı zenginleştirmek için her zaman atabileceğimiz küçük adımlar vardır – kontrol edemediğimiz belirli yönler olsa bile.
ACT, insanların durumlarından veya hastalıklarından daha fazlası olduklarını görmelerine yardımcı olur. Ruhsal bir hastalığınız olsa bile kendi kişisel değerleriniz doğrultusunda anlamlı ve doyurucu bir yaşam sürmeniz mümkündür. Bu farkındalık kendi içinde güçlüdür ve genellikle semptomlarda bir azalmaya yol açar.
Psikolojik Olarak Daha Esnek Olmamıza Yardımcı Olur
ACT’nin altı temel ilkesi – kabul etme, bilişsel yayılma, mevcudiyet, kendini gözlemleme, değerler ve kararlı eylem – düşünme ve yaşamlarımıza yaklaşma şeklimizde daha esnek olmamıza yardımcı olur.
Bu sadece tedavi aldığımız durumla başa çıkmamıza yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda gelecekte başka olaylara uyum sağlamamıza da yardımcı olabilir.
Olumsuz Deneyimlerin Hayatın Bir Parçası Olduğunu Kabul Eder
Başımıza gelenleri her zaman değiştiremeyiz – ve olumsuz deneyimlerden kurtulmak her zaman sağlıklı değildir.
Onlar varoluşumuzun geçerli bir parçasıdır ve onları reddetmek daha da fazla ıstıraba yol açabilir. ACT, olumsuz deneyimleri onlara tepki verme şeklimizin yaşamı değiştiren bir parçası olarak kabul etmemizi teşvik etmesi bakımından benzersizdir.
Bu, mümkün olduğunda onları değiştirmek için çalışamayacağımız anlamına gelmez. Ancak, zihnimizle çalıştığımız için olumlu değişime doğru çalışmak için bizi daha iyi bir konuma getiriyor – ona karşı değil.
Sonuç
Daha iyi zihinsel ve duygusal sağlık yolculuğunuzda size yardımcı olabilecek birçok terapi türü vardır.
ACT, en yenilikçi ve deneyimlerimize göre en umut verici olanlardan biridir. Çeşitli rahatsızlıkları tedavi etmek için tek başına veya diğer terapi türleriyle kombinasyon halinde kullanılabilir.
Kaynak:
1-https://www.turningpointpsychology.ca/blog/act-for-ocd
2-https://mylifepsychologists.com.au/what-are-the-benefits-of-acceptance-commitment-therapy-act/
